FHTL ho PAM Ainaro halo Lansamentu Peskiza Avaliasaun no Asaun Konservasaun ba Sustentabilidade Bee Matan Natural iha Postu Administrativu Maubisse no Bazartete
Ainaro, 20/01/2025 – Iha loron Segunda-feira, Fundação Hafoun Timor Lorosa’e (F-HTL) Halo Lansamentu Relatoriu Peskiza realiza iha salaun munisipal Ainaro.
Objetivu husi lansamentu relatoriu peskiza ne’e hodi hakle’an informasaun no rekomendasaun ne’ebé mak signifikante, no oinsa bele garantia sustentabilidade no halo asaun protesaun ba rekursu bee matan natural sira.
Iha sesaun abertura, Diretór FHTL Álvaro António hato’o nia apresiasaun boot ba USAID no ekipa CPI ne’ebé fornese apoiu hotu bele hala’o peskiza ida ne’e iha Ainaro. Peskiza ida ne’e hala’o bad ala ha’at ona, primeiru maka kona-ba funsionamentu GMF, Komunidade nia satisfasaun ba BTL,EP, photovoice, no ikus maka peskiza kona-ba rekursu bee matan natural. Husi peskiza ha’at ne’e, FHTL halo ona intervensaun bee moos liu husi subensaun públiku apoiu husi Gabinete Sosiedade Sivíl ba aldeia Talae suku Edi. Nia hatutan, dadauk ne’e FHTL mós iha hela prosesu intervensaun ba aldeia Quiri-coli suku Manetu. Deskobrimentu husi peskiza hirak ne’e FHTL lori hodi husu ba Governu atu nafatin apoiu komunidade atu bele hetan asesu di’ak ba bee moos.
Prezidente Autoridade Munisipiu Ainaro iha nia intervensaun hateten katak mundu agora hasoru problema mudansa klimátika ne’ebé akontese ona ahi han no estraga sidade. Husi lansamentu rezultadu peskiza ida ne’e hatudu realidade iha terenu no ajuda provida informasaun ba departamentu agrikultura, floresta, SMASA, no Ambiente atu oinsa bele konserva fali ambiente no fornese bee. Sra. Manuela Corte-Real (PAM Ainaro) afirma katak Maubisse maka bolsa da água tuir peritu husi Japaun. Tan ne’e importante atu bele tau importância ba rezultadu peskiza ida ne’e hodi bele konserva bee matan sira liu-liu iha suku tolu 3 ne’ebé halo peskiza ba.
Iha fatin hanesan, Diretór SMASA Ainaro hateten katak peskiza ida ne’e importante liu-liu liga ba bee no husu atu entidade relevante hanesan FHTL no departamento sira hanesan SMASA, Agrikultura, Floresta no Ambiente atu bele servisu hamutuk no halo planu hamutuk hodi hadiák koordenasaun no responde comunidade nia preokupasaun no konserva bee matan sira.
Eventu lansamentu peskiza ida ne’e hetan partisipasaun husi 31 partisipante (feto 7 no mane 24) hanesan Prezidenti Autoridade munisipiu Ainaro, Administadór postu Maubisse, Kordenador BTL, Diretor SMASA Ainaro, Diretora Agricultura, Delegasaun Floresta, Direktor Saude, Delegasaun Edukasaun, Autoridade lokál husi Suku Edi, Manetu inklui partisipante Sira.